Hiện tượng bị ma nhập l THPT

Nhà có hai chị em gái. Do xinh
xắn và học giỏi nên cô em
được cưng chiều hơn, khiến
cô chị xem mình bị bỏ rơi. Một
ngày, cô chị bị hồn ma thanh
niên "nhập" vào người. Cô ngồi vắt chân chữ ngũ, thở
khói thuốc thành vòng, và
bằng giọng đàn ông mắng cô
em và lũ trẻ hàng xóm, những
kẻ vẫn thường bắt nạt cô.
Rồi gia đình tổ chức cúng lễ "trừ tà". Khi trở lại bình thường,
vị thế của cô trong gia đình
được cải thiện rõ rệt.
Mọi nền văn hóa đều có nhu
cầu giải thích những hành vi
và cảm xúc lạ thường như trên, khi cho rằng chúng là hệ
quả của "ma nhập". Người bị
ma nhập cảm thấy dường như
có một "thực thể vô hình" nào
đó xâm chiếm thể xác và tâm
hồn, điều khiển mọi hành động và lời nói, và họ thì
không có cách nào cưỡng lại
được.
Ma nhập là niềm tin xuất hiện
từ quan niệm vạn vật hữu linh
có từ thời xa xưa, khi cho rằng mọi thực thể trong vũ trụ, dù là
con người, động thực vật hay
ngọn núi, con sông - đều có
linh hồn điều khiển hành vi.
Và một linh hồn mạnh mẽ
hơn sẽ có khả năng "nhập" và điều khiển một linh hồn yếu ớt.
Một số nhà dân tộc học cho
rằng, vạn vật hữu linh và quan
niệm ma nhập có vai trò gắn
kết các cá nhân trong một
nhóm xã hội, khi sự chia sẻ niềm tin siêu hình đóng vai trò
chất keo kết nối, đồng thời tạo
ra mối lo sợ có lợi cho đạo
đức xã hội. Ở mức cá thể, giới
tâm lý học xem ma nhập là ví
dụ điển hình của trạng thái ý thức phân ly. Nó có thể xuất
hiện do sự kết hợp giữa các
cảm xúc mạnh, điều kiện xã
hội, ý muốn cá nhân, sự ức
chế kéo dài và những hoạt
động bất lợi của não dưới ảnh hưởng của một kích thích lặp
kéo dài. Và một thay đổi đột
ngột, dường như ma quái xuất
hiện ở cảm giác, trí nhớ, cảm
xúc, động cơ, cũng như ở
hành vi tự điều khiển và cách cảm nhận thế giới bên ngoài.
Các nhà tâm thần có xu
hướng xem ma nhập là hệ
quả của những ức chế thể
chất và tinh thần quá mức và
kéo dài. Nó tạo ra một cách thức chấp nhận được về mặt
xã hội để xả bớt những ẩn ức
tâm lý bên trong.
Ở mức vô thức, người "bị
nhập" được thôi thúc vì mong
muốn được làm giảm nhẹ những bức xúc cá nhân. Tùy
theo "khẩu vị văn hóa" đang
thắng thế, hiện tượng "nhập"
có thể được chấp nhận hay bị
cấm đoán. "Quỷ nhập" thường
được xem là nguyên nhân của vận xấu, bệnh tật hay bất hạnh.
Ngược lại, khi được thiên thần
chiếu cố, một người bình
thường có thể trở thành nghệ
sĩ có tài, có khi tự nhiên vẽ
tranh rất đẹp hay làm thơ rất hay.
"Ma nhập" như một sự phân ly
Phần lớn các nhà khoa học
xem phân ly nhân cách là lời
giải thích tốt nhất cho hàng
loạt hiện tượng "nhập", theo đó phân ly là phá vỡ sự đồng
bộ của các hoạt động tinh thần
có tính tích hợp cao. Trong
trạng thái thông thường, ký ức,
tri giác, tư duy, cảm xúc cùng
các hoạt động tinh thần và thể chất khác tạo thành một mạng
lưới thống nhất giúp ta nhận
rõ bản thân và thế giới. Song,
một cú sốc thể chất hay tâm lý
có thể khiến các tiểu hệ thống
phân ly khỏi mạng lưới chung, khiến bản chất tích hợp của hệ
ý thức bị ảnh hưởng nghiêm
trọng. Kết quả là hoạt động
sinh lý và nhận thức trở nên
bất thường.
\Cùng với cảm giác bị điều khiển từ bên ngoài, còn thấy
những biểu hiện ký ức phân ly,
khiến mọi người có xu hướng
xem họ đúng là bị "ma nhập".
Một số nhà nghiên cứu cho
rằng, sự mất trí nhớ là phản ứng bảo vệ đối với chấn
thương, khi thường thấy mất
các ký ức đau khổ (như bị lạm
dụng đòn roi lúc còn bé), vốn
rất khó tiếp nhận ở mức ý
thức. Nhiều nhà điều trị dùng rối loạn đa nhân cách, với
nhiều biểu hiện bên ngoài
giống "ma nhập" để giải thích
hiện tượng.
"Ma nhập" và bệnh tâm thần
Từ thời La Mã, động kinh đã được gọi là "bệnh quỷ", khi
người bệnh được xem là
"nhập hồn". Niềm tin cổ xưa về
mối liên hệ với hồn quỷ nhập
là căn nguyên của thuật ngữ
động kinh. Trong tiếng Hy Lạp, động kinh có nghĩa là "chiếm
đoạt và bắt đi". Một số hình
thái động kinh rất thích hợp để
mô tả hiện tượng "ma nhập".
Tâm thần phân liệt cũng có
biểu hiện của trạng thái này. Cho dù cảm giác và hành vi
của nạn nhân giống như bị
"nhập", những tiến bộ mới
trong việc nghiên cứu cấu trúc
và hoạt động của bộ não đã
đưa ra quan điểm khác với niềm tin tôn giáo và huyền bí
truyền thống. Theo đó, bản thể
là một tập hợp thống nhất các
tiểu hệ thống bán tự động đa
dạng. Dưới tác động tâm lý và
thần kinh nào đó, các tiểu hệ thống có thể mất tính đồng bộ
và bắt đầu hành động độc lập,
thậm chí trái ngược nhau. Kết
quả là nạn nhân thấy bản thân
như một thế lực vô hình và
mạnh mẽ nào đó xâm chiếm và điều khiển mọi hành vi.
Riêng với cô bé ở đầu bài viết,
vấn đề còn đơn giản và rõ
ràng hơn nhiều. Cô đã tự
nguyện bị "ma nhập" để tìm
cách thoát ly và cải thiện cái thực tế không được tốt đẹp
cho lắm theo quan điểm của
cô. Và dường như cô đã thành
công ở một mức độ nào đó.